Όρεξη και διατροφικές συμπεριφορές
Tα νήπια προκαλούν συχνά απόγνωση στις μαμάδες. Το μέχρι πρότινος συνεργάσιμο βρέφος που έτρωγε με όρεξη φαίνεται να έχει μετατραπεί σε ένα ιδιότροπο νήπιο που έχει άποψη και προτιμήσεις και επιπλέον μοιάζει να μην τρώει σχεδόν τίποτα. Αν νοιώθετε έτσι , θα χαρείτε να μάθετε ότι ανήκετε στην πλειοψηφία . Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά για να κατανοήσετε καλύτερα το νήπιο σας και να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες.
Η όρεξη : στην ηλικία αυτή είναι πολύ λιγότερη από ενός βρέφους. Ο λόγος είναι απλός. Οι μέχρι πρότινος εκρηκτικοί ρυθμοί ανάπτυξης της βρεφικής ηλικίας δεν υπάρχουν πλέον. Ένα βρέφος τριπλασιάζει το μέγεθος του στο πρώτο έτος ζωής. Αυτό είναι σαν εσείς να μεταβείτε από 60 σε 180 κιλά σε ένα χρόνο ! Αντίθετα το νήπιο βάζει 2 με 2.5 κιλά τον χρόνο που αντιστοιχεί σε κλάσμα της ανάπτυξης του βρέφους. Αρά είναι λογικό η όρεξη τους να είναι πλέον πιο μικρή. Η όρεξη τους είναι πολλές φορές χαοτική με μέρες που μοιάζουν να τρώνε πολύ λιγότερο και άλλες που τρώνε περισσότερο. Ένα νήπιο 1-2 ετών χρειάζεται περίπου
1000 θερμίδες την μέρα. Αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι παίρνουν σχεδόν το 1/3 από αυτές από το γάλα , το υπόλοιπο δεν μεταφράζεται και σε μεγάλη ποσότητα φαγητού . Η έμφαση σε αυτή την ηλικία δεν πρέπει να είναι στην ποσότητα αλλά στην ποιότητα του φαγητού .
Οι πρώτες εκδηλώσεις αυτονομίας: όσο αναπτύσσεται νοητικά το παιδί, αρχίζει να εκφράζει τα θέλω και τις προτιμήσεις του . Οι εκδηλώσεις αυτονομίας αυτές είναι συχνά εκρηκτικές και οδηγούν σε ‘’σύγκρουση΄΄ με τους γονείς και έχει παραλληλιστεί σαν η πρώτη εφηβεία. Πλέον το παιδί θέλει να σας κάνει σαφές ότι ‘’θέλω να το κάνω μόνος μου ‘’ ή ‘’ αυτό δεν μου αρέσει ή δεν θέλω να το κάνω ‘’ .
Ψυχολογία του νηπίου κλινικές μελέτες έχουν εδώ και πολλά χρόνια καταστήσει σαφές ότι η υπερβολική πίεση και ο εξαναγκασμός φέρνουν τα αντίθετα αποτελέσματα. Ένα αυταρχικό παιδαγωγικό στυλ , μπορεί φαινομενικά να δουλεύει αλλά είναι λιγότερο αποτελεσματικό από μια ήπια προσέγγιση βασισμένη στο καλό παράδειγμα και την θετική στάση .
Τι και πόσο πρέπει να τρώει ;
Η απάντηση είναι τα πάντα. Μπορεί πλέον να συμμετέχει στο οικογενειακό τραπέζι και να τρώει το ίδιο φαγητό με την υπόλοιπη οικογένεια νοουμένου ότι προσφέρεται σε μικρά και μαλακά κομματάκια που μπορεί να μασήσει με ασφάλεια.
Πόσα γεύματα την ημέρα: Ένα νήπιο χρειάζεται πρωινό , μεσημεριανό και δείπνο με ένα ή δύο ενδιάμεσα σνακ.
Ενδεικτικό γεύμα για ένα παιδί 2 ετών ( περίπου 12 κιλά)
Πρωινό
120ml γάλα
Μισό φλυντζάνι δημητριακά ή μισό τόστ
Ένα μικρό φρούτο (πχ μισή μπανάνα ή 3 φράουλες )
Ένα αυγό
Μεσημεριανό
30 γραμμάρια κρέας ή ψάρι με μισό φλυντζάνι διάφορα λαχανικά ωμά ή βραστά ,
μια φέτα τυρί
Μια φέτα ψωμί
120 ml γάλα
Δείπνο
120 γάλα
60 γραμμάρια κρέας ή ψάρι
Μισό φλυντζάνι ζυμαρικά ή ρύζι ή πατάτα
2 κουτάλια σούπας λαχανικά
Σνακ
4 κράκερς ή μπισκότα με τυράκι ή ένα φρούτο ή γιαουρτάκι με μέλι
Γιατί είναι σημαντικό να επιμένουμε σε υγιείς διατροφικές συνήθειεςαπό νωρίς
Οι μελέτες δείχνουν ότι τα νήπια που μαθαίνουν νωρίς να τρώνε τα πάντα συνεχίζουν να έχουν αυτή την υγιή συμπεριφορά και μετέπειτα . Τα παιδία αυτά εμφανίζουν λιγότερα ποσοστά παχυσαρκίας στην σχολική και εφηβική ηλικία σε σχέση με τα ιδιότροπα παιδία. Να θυμάστε ότι διαμορφώνουμε μοτίβα συμπεριφοράς από νωρίς .Αυτό είναι ένα στάδιο όπου ακόμα το παιδί είναι εύπλαστο και μπορούμε να βοηθήσουμε να διαμορφωθεί σωστά.
Δώστε το καλό παράδειγμα: Οι γονείς αποτελούν πρότυπα συμπεριφοράς για τα παιδιά, τα οποία έχουν την τάση να τους μιμούνται. Είναι πιο πιθανό να δοκιμάσει μια τροφή αν δει ότι τη τρώτε εσείς στην λογική του ‘’κάνε ότι κάνω και εγώ ‘’ , παρά ‘’κάνε ότι λέω ‘’. Η σωστή διατροφή μαθαίνεται στην πράξη κατά την διάρκεια των οικογενειακών γευμάτων.
Ενθαρρύνετε το να φάει μόνο του
Όταν ένα παιδί ανακαλύψει ότι μπορεί να πάρει την τροφή και να την βάλει μόνο του στο στόμα είναι λογικό να σταματήσει να σας θέλει να το κάνετε εσείς για αυτό. Στην πραγματικότητα η δεξιότητα του να τρώει μόνο του είναι ένας σημαντικός ψυχοκινητικός σταθμός που πρέπει να κατακτήσει . Οι γονείς πρέπει να το ενθαρρύνουν με κάθε γεύμα. Τα πλείστα νήπια μπορούν να χειριστούν σχετικά καλά το κουτάλι γύρω στην ηλικία των 18 μηνών , αλλά η εξάσκηση σε αυτό από νωρίς θα τα βοηθήσει να εξοικειωθούν. Δεν πειράζει αν γίνεται ακαταστασία ή αν μέρος του φαγητού καταλήγει στο πάτωμα !
Το γάλα
Η σημασία του γάλακτος σαν πηγή θρεπτικών συστατικών μειώνεται σε αυτή την ηλικία και δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 700 ml ημερησίως. Το παιδί παίρνει τα βασικά θρεπτικά συστατικά κυρίως από το φαγητό και όχι το γάλα. Αν και πολλές οικογένειες επιλέγουν να συνεχίζουν το αντίστοιχο γάλα σκόνης που έδινα σαν βρέφος πλέον μπορείτε να μεταβείτε στο απλό φρέσκο γάλα . Αν το παιδί σας έχει μια σωστή δίαιτα τα γάλατα σκόνης δεν προσφέρουν κάποιο επιπλέον όφελος και αποφεύγετε την άσκοπη οικονομική επιβάρυνση.
Φρούτα και Λαχανικά
Νομίζω δεν χρειάζεται να αναλύσω τα οφέλη των φρούτων και των λαχανικών. Είναι εδώ και χρόνια επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν αρκετή ποσότητα καθημερινά έχουν καλύτερους δείκτες υγείας και παρουσιάζουν μειωμένο κίνδυνο για χρόνια νοσήματα όπως κακοήθειες. Στα παιδία , όπως και στους ενήλικες , ισχύει ο χρυσός κανόνας ‘’ 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα ’’ .
Τι μετράμε σαν μια μερίδα: Στους ενήλικες μια μερίδα ορίζεται τα 80 γραμμάρια. Για τα παιδία αυτό δεν είναι σαφώς ορισμένο , αλλά για πρακτικούς λόγους θεωρούμε μια μερίδα ως την ποσότητα που μπορεί να φορέσει μέσα στην παλάμη του παιδιού. Έτσι για ένα παιδί 2 ετών αυτό αντιστοιχεί σε 2 φέτες μήλο , για ένα παιδί σχολικής ηλικίας αυτό είναι ένα ολόκληρο μήλο.
Τι άλλο μετράει: Ο φρέσκος χυμός μετράει σαν μια μερίδα , όπως επίσης τα αποξηραμένα φρούτα και τα όσπρια . Οι πατάτες ΔΕΝ μετράνε .
Χορτοφάγικές και Βίγκαν Δίαιτες
Αυτού του τύπου οι διατροφικές συνήθειες γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλείς και μερικές οικογένειες αναρωτιούνται αν είναι ασφαλές για ένα παιδί να ακολουθεί αυτή την δίαιτα.
Γενικά οι δίαιτες τύπου vegetarian ( περιορισμός μόνο του κρέατος) θεωρούνται ασφαλείς εφ’όσον γίνονται σωστά . Οι μελέτες δεν έχουν δείξει ότι επιβαρύνουν την ανάπτυξη ή οδηγούν σε προβλήματα υγείας. Συστήνεται να γίνονται υπο την επίβλεψη ενός διαιτολόγου με εμπειρία σε παιδία και να υπάρχει στενή παρακολούθηση της ανάπτυξης.
Η δίαιτα vegan ωστόσο ( η οποία είναι εξαιρετικά περιορισμένη ) ενέχει κινδύνους και οι ειδικοί συστήνουν μεγάλη προσοχή γιατί μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας έαν δεν γίνεται υπο στενή επίβλεψη και καθοδήγηση. Τα παιδία αυτά χρειάζονται να παίρνουν συμπληρώματα βιταμινών και ιχνοστοιχείων .